Gospodarka złożem i ochrona środowiska na przykładzie rekultywacji kopalni w Radkowicach
Wydobycie prowadzone przez kopalnie powinno odbywać się z minimalnym wpływem na środowisko naturalne – tak nakazuje Ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze. Gospodarka złożem wymaga zatem szczególnej ochrony środowiska i ten aspekt jest bardzo ważny dla Holcim, który m.in. zrekultywował tereny pokopalniane w Radkowicach.
Ustawa Prawo geologiczne i górnicze, a konkretnie art. 26, narzuca obowiązek na przedsiębiorców górniczych, aby ci, planując i prowadząc eksploatację złóż, robili to w sposób zrównoważony. Oznacza to, że praca ma się odbywać przy jak najmniejszym wpływie na środowisko. Idealną sytuacją byłoby, gdyby wydobycie było bezopadowe, a wykorzystanie zasobów jak najwyższe. Praktyka jednak pokazuje, że często jest to niemożliwe, na przykład przez mocno zanieczyszczone złoże – tak właśnie dzieje się w Kopalni Dolomitu Radkowice, należącej do Holcim.
W Radkowicach mierzymy się z dość dużym zaglinieniem niektórych partii złoża „Kowala Mała”, jednak dzięki zastosowanym rozwiązaniom możemy pochwalić sukcesami na polu ochrony środowiska i racjonalnej gospodarki złożem.
Ograniczenie odpadów dzięki mobilnemu przesiewaczowi
W niektórych miejscach przerosty krasowe są do tego stopnia obszerne, że praktycznie uniemożliwia to standardową eksploatację i przeróbkę kopaliny. Z tego powodu w przeszłości kopalnia w Radkowicach odnotowywała bardzo duże straty złoża, ponieważ po wykonanych robotach strzałowych urobek nie nadawał się do przeróbki na zakładzie przeróbczym ze względu na zbyt dużą zawartość gliny i krasu. Sprawa była do tego stopnia poważna, że w najgorszym momencie kopalnia odnotowała odpady w ilości 30 rocznego wydobycia (wydobycie ok. 2 mln ton/rok).
Sytuację kopalni udało się poprawić dzięki zastosowaniu mobilnego przesiewacza Warrior 2400, który obecnie jest wykorzystywany w najtrudniejszych partiach złoża.
Przez to, że urobek jest ładowany na przesiewacz koparką, znacznie poprawiło się wykorzystanie zasobów złoża oraz ograniczona została ilość odpadów powstałych po odseparowaniu gliny i przerostów krasowych z odstrzelonego urobku – z 30 do zaledwie 8 rocznego wydobycia. Ponadto kamień, który wcześniej wymieszany z gliną lądował na zwałowisku, jest wykorzystywany do produkcji wysokiej jakości grysów.
Rekultywacja wyeksploatowanego wyrobiska
Kolejnym wyzwaniem związanym z ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko, jakiemu sprostała Kopalnia Radkowice, była rekultywacja wyeksploatowanego wyrobiska, w którym od 1948 roku eksploatowane było złoże „Radkowice – Podwole” o powierzchni blisko 28 ha.
Pierwszy etap polegał na stabilizacji zachodniej i północnej części wyrobiska.
Priorytetem było zabezpieczenie zagrożonych osuwiskami skarp. Było to zarazem najbardziej wymagające pod kątem technicznym zadanie: prace trwały 8 miesięcy (od czerwca 2018 do lutego 2019 roku), przez 5 dni w tygodniu i 24 godziny dziennie, a zaangażowanych było aż 9 ciężkich maszyn. W rezultacie do wnętrza wyrobiska zostało przetransportowane ok. 800 tys. m3 odpadów wydobywczych, które zostały zdeponowane na zwałowiskach zewnętrznych wokół wyrobiska. Całość mas ziemnych i skalnych, gromadzonych przez kilkadziesiąt lat, została w efektywny sposób umieszczona w wyeksploatowanym wyrobisku.
Kolejnym etapem rekultywacji było wyłączenie i demontaż odwodnienia kopalni. Dopływ wód podziemnych do wyrobiska z tygodnia na tydzień utworzył malowniczy zbiornik wodny, który z lotu ptaka wygląda bardzo zjawiskowo. Warto odnotować, że zbiornik stał się dogodnym miejscem schronienia i rozrodu okolicznych gatunków zwierząt.
do stabilizacji zagrożonych osuwiskami zboczy.
Z kolei tereny po zwałowiskach zostały wyrównane i posadzono na nich ok. 3500 sadzonek drzew rodzimych gatunków, takich jak sosna, świerk, klon, buk i brzoza, pochodzącego z miejscowych szkółek leśnych.
Jak widać na przykładzie Kopalni Dolomitu Radkowice, prawidłowa i racjonalna gospodarka złożem oraz skuteczna rekultywacja są możliwe do wykonania w sposób, który bez wątpienia koresponduje z przepisami polskiego prawa. Myślę, że każdemu przedsiębiorcy powinno zależeć na podobnym podejściu, które w długim terminie zawsze zaprocentuje nie tylko aspektem wizerunkowym, ale również ekonomicznym.
Autorem tekstu jest Piotr Krzemiński, Kierownik ds. produkcji w Holcim Kruszywa i Beton Sp. z o.o.
