Polscy architekci z nagrodami o wartości 45 000 dolarów w konkursie Holcim Awards

28 września w Marsylii rozdano nagrody w 5. edycji prestiżowego konkursu promującego zrównoważone budownictwo, organizowanego przez Holcim Foundation for Sustainable Construction. Projekty polskich architektów „Ekospołeczność” oraz „Nowoczesny azyl” uzyskały odpowiednio pierwszą i drugą nagrodę w kategorii Next Generation. Prace wybrano spośród 792 zgłoszonych projektów z całej Europy. 
 
Holcim Awards to prestiżowy międzynarodowy konkurs promujący zrównoważone budownictwo. Jego celem jest wyróżnienie prac, które odpowiadają na istotne technologiczne, środowiskowe, społeczno-ekonomiczne i kulturowe problemy we współczesnym budownictwie, przy jednoczesnym dążeniu do architektonicznej doskonałości.  
 

- LH Awards to wyjątkowy konkurs promujący zrównoważone budownictwo. Po raz pierwszy komunikowaliśmy ten konkurs w Polsce i wyniki przekroczyły nasze oczekiwania. Dwójka polskich architektów otrzymała 1 i 2 miejsce w kategorii Next Generation. Jest to doskonały dowód na to, że zrównoważona architektura stawiająca człowieka w centrum zainteresowania jest głęboko zakorzeniona w świadomości młodych architektów. Jest to również dowód na to, że w Polsce mamy wiele talentów i tylko od nas zależy jak je wykorzystamy w przyszłości, aby architektura pomagała nam w budowaniu zrównoważonych miast i rozwiązywaniu problemów społecznych – powiedziała Jolanta Bosca, Dyrektor WSPÓLNIE – Fundacji Holcim. 
 
Kryteria oceny prac obejmowały innowacyjność, standardy etyczne i zapobieganie wykluczeniu społecznemu, wpływ na zasoby i środowisko, opłacalność i kompatybilność gospodarczą oraz walory kontekstualne i estetykę. Przewodniczącym jury dla regionu Europa był Harry Gugger, profesor architektury i urbanistyki w Szwajcarskim Federalnym Instytucie Technologii w Lozannie. Harry Guggler zaprojektował m.in. Laban Dance Center w Londynie, za który otrzymał prestiżową nagrodę RIBA Stirling Prize. Jury składające się z 9 światowej klasy ekspertów z dziedziny budownictwa i architektury nagrodziło dwa projekty przekształcenia istniejących już obiektów stworzone przez architektów z Polski. Prace wyróżniały się modelowym wykorzystaniem już istniejących brył, które autorzy w estetyczny i nowatorski sposób dostosowali do zupełnie nowych funkcji.  
 

Ekospołeczność – od fabryki do kompleksu mieszkaniowego 

 
Projekt przekształcenia fabryki w Łodzi w kompleks mieszkaniowy – „Ekospołeczność” – autorstwa Małgorzaty Mader z Politechniki Łódzkiej, uzyskał pierwszą nagrodę w kategorii Next Generation w wysokości 25 000 dolarów. Autorka zaproponowała adaptację opuszczonego budynku fabrycznego w przemysłowej dzielnicy Łodzi na wielorodzinny kompleks mieszkaniowy. W istniejący stalowy szkielet wstawiono nową konstrukcję z drewna, a mieszkania rozmieszczono w naprzemiennym układzie z zewnętrznymi dziedzińcami. 

Właściwości przestrzenne projektu opierają się na zestawieniu istniejącej wielkoskalowej struktury fabryki z kameralnym charakterem nowych mieszkań. – Staram się tworzyć architekturę, która jest blisko ludzi – jest czymś, co ułatwia im życie i funkcjonowanie na co dzień. Projekty, które nie są pompatyczne, nadmuchana i nie ma w nich zbędnej „poezji”. Nie musimy zawsze silić się na poszukiwanie czegoś nowego. Powinniśmy wykorzystywać elementy już wymyślone i tworzyć zaskakujące połączenia. W moim przypadku jest to połączenie rewitalizacji i wykorzystanie hali jednoprzestrzennej i ecohousingu, który jest elementem pomagającym ludziom integrować się z przestrzenią miasta. Wprowadzenie takich projektów w mieście zawsze daje pozytywną, nową energię i to jest bardzo potrzebne w architekturze – podkreśliła Małgorzata Mader, autorka projektu. 
 
Jury wysoko oceniło założenia projektu uwzględniające zarówno fizyczne, jak i społeczne skutki dezindustrializacji Polski po 1989 roku i pomysł przekształcenia istniejących budynków fabrycznych, zamiast ich wyburzenia. Dostrzeżono także wprowadzenie dodatkowych rozwiązań poprawiających parametry ekologiczne budynku oraz postawienie na pierwszym planie społeczności – budowanie na zasadzie partycypacji – co ostatecznie urzeczywistniło wizję autora o architekturze „ekospołeczności”. 
 
Nowoczesny azyl – klasztor w nowej odsłonie  
 
Projekt przekształcenia klasztoru w Otyniu w woj. lubuskim na ośrodek leczenia uzależnień behawioralnych, autorstwa Jakuba Grabowskiego został wyróżniony drugą nagrodą w kategorii Next Generation w wysokości 20 000 dolarów. Projekt stanowi przykład cennego rozwiązania, pokazującego jak podchodzić do zabytków w bardzo złym stanie. Istniejący obiekt został obudowany drewnianą konstrukcją w celu zabezpieczenia go przed dalszą degradacją. – Zdobycie drugiego miejsca w tak prestiżowym konkursie, w którym udział wzięło tak wielu zdolnych architektów, jest dla mnie ogromnym wyróżnieniem. Jestem także szczęśliwy, że dwa projekty z Polski zdobyły główne nagrody w naszej kategorii – jest to dowód na to, że polska architektura świetnie się rozwija. Traktuję to wyróżnienie jako duży impuls, by pozytywnie patrzeć w przyszłość i dalej inwestować w swój rozwój – powiedział Jakub Grabowski, autor projektu. 

 
W centrum dyskusji jury nad projektem znalazła się nie tylko kwestia tego, jak najlepiej restaurować zabytkowe budynki, lecz również wykorzystanie estetycznej wartości architektury z myślą o ludziach w potrzebie. Jury zauważyło, że powstał „nowoczesny azyl” – miejsce przesycone spokojem, wytchnieniem i pięknem. Ważne było także wykorzystanie odnawialnych zasobów w postaci odwiertów geotermalnych, pomp ciepła i paneli słonecznych na dachu do ogrzewania budynku w zimie.